Nghị định 119/2025/NĐ-CP: Những thay đổi nổi bật doanh nghiệp cần biết

Nghị định 119/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 01/08/2025. Đây là bước ngoặt quan trọng trong việc quản lý khí thải nhà kính và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam. Văn bản này không chỉ quy định rõ trách nhiệm kiểm kê phát thải mà còn đặt nền móng cho mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

1. Những nội dung đáng chú ý trong nghị định 119/2025/NĐ-CP

1.1. Điểm mới giữa Nghị định 119/2025/NĐ-CP và Nghị định 06/2022/NĐ-CP

Nội dung	Nghị định 06/2022/NĐ-CP	Nghị định 119/2025/NĐ-CP	Điểm thay đổi nổi bật
Kiểm kê khí thải	Hằng năm, theo danh mục do Thủ tướng ban hành	Từ 2026: một số ngành (nhiệt điện, xi măng, sắt thép) kiểm kê 2 năm/lần	Giảm tần suất nhưng mở rộng trách nhiệm ngành trọng điểm
Hạn ngạch phát thải	Chưa quy định chi tiết	Phân bổ dựa trên mức phát thải, tiềm năng giảm phát thải, công nghệ, tài chính	Lần đầu tiên quy định rõ cơ chế phân bổ
Sàn giao dịch carbon	Định hướng xây dựng thí điểm	Thí điểm đến hết 2028, sau đó vận hành chính thức kèm cơ chế đấu giá	Có lộ trình cụ thể, gắn với thời hạn

Điều này cho thấy Việt Nam đã có bước tiến rõ rệt từ khung pháp lý định hướng (Nghị định 06/2022) sang cơ chế vận hành cụ thể (Nghị định 119/2025), giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý khí thải và tham gia thị trường carbon.

1.2.Kiểm kê khí thải nhà kính từ năm 2026

Theo Nghị định, các cơ sở phát thải lớn sẽ phải thực hiện kiểm kê khí thải định kỳ.

Sửa đổi bổ sung Điều 11, khoản 4 của Nghị định 06/2022:

“c) Các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành xây dựng báo cáo kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở định kỳ hai năm một lần cho năm 2026 trở đi theo Mẫu số 06 Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này. Cơ sở quy định tại điểm này không phải thực hiện quy định tại điểm b khoản này;”

Có nghĩa là từ năm 2026, các ngành trọng điểm phải lập báo cáo kiểm kê 2 năm/lần. Báo cáo này sẽ giúp Nhà nước quản lý phát thải minh bạch, đồng thời là công cụ để doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, tiết kiệm chi phí nhờ quản trị năng lượng tốt hơn.

1.3. Hạn ngạch phát thải khí nhà kính

Một nội dung quan trọng khác là cơ chế hạn ngạch phát thải.

“3. Phương pháp xác định hạn ngạch phát thải khí nhà kính
a) Hạn ngạch phát thải khí nhà kính được xác định trên cơ sở mức phát thải khí nhà kính trên đơn vị sản phẩm; mục tiêu tăng trưởng của lĩnh vực; mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của lĩnh vực, cơ sở theo kế hoạch sản xuất, kinh doanh; tiềm năng giảm phát thải của cơ sở; năng lực kỹ thuật, công nghệ và tài chính của cơ sở trong thực hiện giảm phát thải khí nhà kính.”

Theo đó, mỗi doanh nghiệp sẽ được cấp một mức phát thải tối đa trong kỳ. Nếu phát thải thực tế thấp hơn hạn ngạch, phần dư có thể bán trên thị trường carbon. Nếu vượt quá hạn ngạch, doanh nghiệp buộc phải mua thêm hạn ngạch hoặc tín chỉ carbon để bù đắp. Cơ chế này tạo động lực đổi mới công nghệ, tăng tính công bằng.

1.4. Sàn giao dịch carbon thí điểm đến 2028

Để hiện thực hóa việc trao đổi tín chỉ và hạn ngạch, Nghị định đưa ra lộ trình xây dựng sàn giao dịch trong nước.
“Sàn giao dịch tín chỉ carbon trong nước được tổ chức thí điểm đến hết năm 2028; sau thời gian thí điểm, sàn giao dịch sẽ vận hành chính thức kèm cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính.”

Từ nay đến 2028, doanh nghiệp có cơ hội thử nghiệm mua bán tín chỉ carbon trong khuôn khổ. Sau giai đoạn này, thị trường carbon sẽ vận hành chính thức với cơ chế đấu giá. Giúp bảo đảm minh bạch và cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp. Đây cũng là bước đi quan trọng để Việt Nam hội nhập thị trường carbon toàn cầu.

2. Vai trò doanh nghiệp trong lộ trình Net Zero

Áp dụng Nghị định 119/2025/NĐ-CP không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao vị thế. Việc tuân thủ kiểm kê phát thải, quản lý hạn ngạch và tham gia thị trường carbon sẽ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro pháp lý. Đồng thời tăng uy tín trong mắt đối tác quốc tế, thu hút vốn đầu tư.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì ngay từ bây giờ?

Để không bị động, doanh nghiệp cần:

• Thiết lập hệ thống thu thập & tổng hợp dữ liệu phát thải – đảm bảo minh bạch & đúng mẫu quy định. 
• Kiểm tra công nghệ hiện hành: có thể giảm phát thải được bao nhiêu, cần cải thiện gì để đáp ứng tiêu chí mới.
• Lên kế hoạch tài chính để tham gia thị trường carbon: mua tín chỉ, vay hạn ngạch hoặc chuyển nhượng nếu cần. 
• Theo dõi các dự thảo luật thuế liên quan (ví dụ miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho tín chỉ carbon lần đầu) để tận dụng lợi ích có thể có.

Doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị từ bây giờ để vừa tuân thủ pháp luật, vừa tận dụng cơ hội phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

3. Uzero – Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp

💡Để đáp ứng các quy định mới, Uzero – Sản phẩm hợp tác của Udata và Zeroboard (*), cung cấp nền tảng quản lý phát thải toàn diện. Hỗ trợ doanh nghiệp tính toán đúng theo Quyết định 2626/QĐ-BTNMT 2022 về hệ số phát thải.

(*) Zeroboard là nền tảng SaaS hàng đầu Nhật Bản. Giúp doanh nghiệp tính toán và quản lý phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế. Hiện Zeroboard đã có hơn 14.000 khách hàng trên toàn cầu.

Đăng ký dùng thử các sản phẩm của Udata tại: https://udata.ai/dung-thu

👉 Theo dõi Udata để cập nhật thêm thông tin mới nhất về phát thải nhà kính và thị trường carbon.